هوش هیجانی و موفقیت های فردی

امروزه در جامعه ایرانی توجه به ضریب هوشی کودکان و علاقه به معرفی کودکان به عنوان کودک تیز هوش بسیار زیاد و بعضا به شکلی وسواسی افزایش یافته است. والدین کودکان مایلند کودک خود را جز کودکان تیزهوش قرار دهند و یا حتی بزرگسالان تمایل دارند خود را دارای ضریب هوشی بالا در جامعه معرفی کنند. اما واقعا میزان ضریب هوشی چقدر در موفقیت های فرد در جامعه موثر است؟ در این مقاله اشاره ای خواهم داشت به رابطه هوش هیجانی و موفقیت های فرد در جامعه

قبل از شروع بحث پیرامون اینکه اصولا هوش هیجانی چیست و چه تاثیری بر موفقیت های فردی دارد باید این نکته را یادآور شوم که هدف نگارنده از تالیف این مقاله نقد هوش عمومی فردو یا تاثیرات ضریب هوشی بر قدرت تشخیص یا حل مسایل نبوده و صرفا، تحلیلی است بر نقش هوش هیجانی بر شخصیت و موفقیت.

هوش هیجانی چیست؟

هوش هیجانی یا Emotional Intelligence شامل مهارتهایی است که یک فرد در شناخت و کنترل عواطف و احساسات خود و اطرافیانش دارد. هرچه میزان هوش هیجانی یک فرد بیشتر باشد به همان میزان، فرد دارای قابلیت های بیشتری در درک موقعیت و برقراری ارتباط موثر با دیگران و کنترل خویش خواهد بود. برای مدت ها IQ به عنوان تنها شاخص اندازه گیری قابلیت های فردی در حوزه هوشی به شمار میرفت اما عدم توفیق افرادی با بهره هوشی یا IQ بالا باعث شد محققان به یافتن حلقه مفقوده این موضوع بپردازند و این حلقه مفقوده در واقع همان هوش هیجانی یا Emotional Intelligence بود.

همه ما بر این امر واقفیم که بسیاری از افراد با بهره هوشی بالا دقیقا نمی دانند که در جامعه چطور باید رفتار کنند. چطور می توانند احساسات خود را درک کنند و احساسات خود را در مواجهه با دیگران کنترل کنند. بله اینها دقیقا مواردی هستند که بیش از بهره هوشی برای موفقیت در اجتماع به آن نیاز داریم. کنترل و شناخت قابلیت ها و عواطف خود و همچنین کنترل و شناخت عواطف و قابلیت های دیگران و درک زمان مناسب برای برقراری ارتباط و اساسا چطور و چگونه رفتار کردن.

همه مواردی که در صورت عملکرد بهتر می توانند باعث بهبود جایگاه اجتماعی ما و کسب  موقعیت های بهتر و ارتقا برند شخصی ما گردند. هوش هیجانی از چهار مهارت اصلی تشکیل شده است. چیزهایی که می بینیم و کارهایی که باید انجام دهیم در دو حوزه خود و دیگران.

افرادی با هوش هیجانی بالاتر قابلیت درک بیشتری از احساسات خود را دارند. آنها بهتر می توانند شرایط خود را درک کنند و بفهمند که مثلا چرا غمگین هستند و چگونه میتوانند حالت غم خود را کنترل و مدیریت کنند همینطور افرادی با هوش اجتماعی بالاتر توانایی درک بهتری از حالات و عواطف دیگران دارند.

ذکر این نکته ضروری  است که هوش هیجانی خوشبختانه یک مهارت قابل افزایش و قابل یادگیری است و با یادآوری پاراگراف اول این مقاله باید بگویم توجه بیشتر والدین به این نکته می تواند موجبات موفقیت هرچه بیشتر فرزندان آنها را فراهم سازد. همچنین در مورد بزرگسالان، آموختن مهارتهای ارتباطی، افزایش ارتباطات اجتماعی و مطالعه هدفمند در زمینه خود شناسی و رفتار شناسی می تواند مهارت آنها را این زمینه افزایش دهد.

افرادی با هوش هیجانی بیشتر قادرند درک بهتری از توانمندی ها و ضعف های شخصی خود داشته باشند بنابراین بسیار راحت تر می توانند به توسعه مهارتهای خود با تکیه بر نقاط قوت و حذف نقاط ضعف بپردازند. در واقع فردی با هوش هیجانی بالاتر می داند به چه شکل باید از نقاط قوت خود استفاده نموده تا به منافع بیشتری دست پیدا کند.

از دیگر نقاط مثبت در مورد هوش هیجانی شناخت بهتر دیگران است. اینکه ما چه رفتاری با هر فردی در اجتماع داشته باشیم وابسته به مهارتی است به نام رفتار شناسی که باید گفت افرادی با هوش هیجانی بیشتر بسیار سریع تر و راحت تر می توانند افراد پیرامون خود را تجزیه تحلیل کرده و به شناخت بهتری نسبت به آنها دست پیدا کنند.

اینکه در چه زمانی به خواسته های خود و یا دیگران پاسخ مثبت و یا منفی بدهید. اینکه چه زمانی  اشتباهات خود و یا دیگران را نادیده بگیرید و یا در مواجهه با افرادی با روحیات منفی و یا شرایط منفی چطور برخورد کنید دقیقا بستگی به میزان هوش اجتماعی شما دارد. این چنین افرادی عمدتا از رفتارهای منفی و ذکر نقاط منفی خود و یادیگران دوری نموده و اجازه تلخ شدن زندگی خود توسط دیگران را نمی دهند.

همانطور که ذکر شد هوش هیجانی و موفقیت دارای رابطه بسیار نزدیکی بوده و در نهایت باید بدانید آنچه افراد جامعه ما بیش از بهره هوشی به آن نیازمند هستند توسعه هوش هیجانی و یادگیری نحوه کنترل عواطف و رفتار با خود و دیگران است.

وحید زارعی

تیر ماه ۹۶

هوش هیجانی و موفقیت

مقاله مدیریت وحید زارعی مدرس سخنران و مشاور مدیریت موفقیت و برندسازی  هوش هیجانی و موفقیت